Hemoroid nedir, halk arasında mayasıl ya da basur olarak bilinen hemoroid, anüs kısmında ve alt rektumda genişlemiş damar yumaklarına verilen isimdir. Makatın etrafındaki toplardamar yumağının gevşeyerek, meme şeklinde dışarı doğru sarkmasıdır. Genellikle gevşeme ve genişleme aniden olmaz, zamanla oluşur. Bu sebepten dolayı hemoroid rahatsızlığı olan kişiler şikâyetlerini belirgin olarak bilmeseler de uzun süredir vardır. Uzun süreli ıkınma ve kabızlık, makat çevresinde toplardamarların basıncının artmasına yol açar ve toplardamarların genişleyerek bir çeşit varise dönüşmesine neden olur. Bu biraz da genetik bir hastalıktır. Anne ve babada hemoroid görülen bireylerde, hemoroid diğer bireylere oranla daha sık görülür.
Hemoroid Tipleri
Dış hemoroid (External) ve iç hemoroid (İnternal) olmak üzere iki değişik tiplerde görülmektedir.
- Dış Hemoroid: Genellikle yanma ve ağrılarla kendini gösterir. Ele gelen ciltte oluşan kabarıklar dışında hastayı rahatsız eden cinsten değildir. Fakat bazen genişlemiş damarlara pıhtı oturması ile diken batar gibi şiddetli ağrı ve bununla beraber şişlikler ve kızarıklıklar görülebilir.
- İç Hemoroid: Fazla ağrıya ve kaşıntıya neden olmaz. Çok ileri evreleri görülmediği müddetçe aralıklı rektal kanamalar şeklinde görülür. İç hemoroid, hastalığın belirli ilerleme evresine göre dört grupta değerlendirilir.
Birinci Derecede Hemoroit: bu derecede hasta sadece tuvalet esnasında büyük abdestinde değişik kanamalar görebilmektedir. Genellikle kanın rengi açık kırmızıdır ve büyük abdesti yaptıktan sonra damla damla şeklinde az miktarda gelir.
İkinci Derecede Hemoroid: Kanama ile tuvalet esnasında dışarı çıkan ve kendiliğinden daha sonra içeri giren memeler oluşmaktadır. Bunun beraberinde değişik ölçülerde kaşıntılarda görülebilir.
Üçüncü Derecede Hemoroid: bu derecede yine kaşıntı ve kanamayla beraber şiddetli ağrılar görülmektedir. Yine büyük ve küçük şeklinde çıkan memelerde kanamanın şiddeti fazla olmakla beraber, fışkırır şekilde açık kırmızı renginde kanamalar görülür. Bu üçüncü dereceden hastalar tedavilerine geç kalmışlarsa ki çoğu kez geç kalınmıştır, anemi denilen kansızlık görülmektedir. Kansızlığa da bağlı oluşan nefes darlığı, soluk yetmezliği, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Dördüncü Derecede Hemoroid: Tuvalet zamanlarında sürekli olarak dışarıda kalan ve makat bölgesindeki aşırı bozuklukların sebebi olan ileri derecededir. Diğer derecelerde saydığımız şikâyetlerin daha şiddetli olarak görülmesi dördüncü evreyi oluşturmaktadır. Bununla beraber insanların sosyal hayattan uzaklaşma gibi sıkıntıları da görülmektedir.
Hemoroid Belirtileri Nelerdir?
İlk belirti büyük abdestinde görülen kırmızı parlak renkli kanamalardır. Kalın bağırsak polipleri, Rektum ve kolon kanseri, makat ağzında çatlaklık, hemoroid hastalığı, makattan kanamaya sebep veren hastalıklar en sık ve belirgin görülenlerdir. Kalın bağırsak kanserinin erken evrelerinde tedavi edilmesi çok önemlidir. Bu sebeple makattan kan gelmesi, kanlı dışkı yapılması, dışkılama alışkanlıkların bir değişiklik, halsizlik, dışkının incelmesi, kilo kaybı ve kolay yorulma gibi şikâyetleriniz olursa mutlaka Uzman hekim ile görüşülmelidir. Hemoroid başka hastalıklara dönemez. Fakat başka hastalıklar ile görülme olasılığı oldukça yüksektir. Bu sebeple hastanın durumuna göre hemoroid tedavisinden önce diğer hastalıkların kontrolü gerekebilir. Hemoroid hastalığının diğer belirtileri de şişlik, makatta ağrı, kanama, kaşıntı ve akıntıdır.
Hemoroid Tedavi Yöntemi
Hemoroidin tedavi süreci ve yöntemi hemoroidin evrelerine göre değişmektedir. Eğer birinci derece hemoroid belirtileri varsa yani kanama ve ağrılar azsa, bağırsak egzersizleri, ilaçla tedavi süreci, kabızlığa yol açmayan gıdaların tüketilmesi ve doktorunuzun vereceği diyete ve beslenme düzenine uymak yeterlidir. Ancak hemoroid ileri düzeylere ulaştı ise yani her dışkılama esnasında kanama görülüyorsa ve şiddetli ağrılar oluşuyorsa, ilaç tedavisi ile düzelme göstermiyorsa cerrahi müdahalelere başvurulur. Ameliyat sonrası dışkısında biraz ağrı ve kanamalar görülebilir. Bunlar normaldir. Dünyada ve ülkemizde en çok tercih edilen tedavi yöntemi, band ligasyondur. Bu yöntem ile iç hemoroid memesinin tabanına bir lastik yerleştirilip, hemoroide giden kanın durdurulması sağlanır. Bu yöntem ile, kan dolaşımı kesilen hemoroid memesi de kendiliğinden birkaç gün içerisinde dışkılama esnasında düşecektir.
Hemoroid Hastalığında Nelere Dikkat Edilmeli
- Ağır yük kaldırmaktan çekininiz. Çünkü ağır kaldırmakla beraber damarlara uygulanan basınçta artar ve hemoroid şişmesine neden olur.
- Tuvaletinizi yaparken fazla ıkınmayınız. Aksi takdirde hemoroid baskı duyarak şişme gösterir.
- Tuvalet kağıdını yumuşak dokulu olanlarından tercih ediniz.
- İç çamaşırlarınızı naylonlu almak yerine, pamuklu olanlarını tercih ediniz.
- Hemoroidi önlemek için spor ve egzersizler yapınız. Spor salonlarında saatlerce yorulup, güçsüz kalana kadar yapılan hareketler değil, yarım saatlik hafif tempolu yürüyüş ve kendi imkânlarınızla evinizde yapacağınız birkaç basit egzersiz yeterli olacaktır. Hemoroid şişman vücutları sevdiği için kilonuzu korumaya bakınız. Eğer hemoroidiniz varsa günlük makat egzersizleri yapabilirsiniz. Günde yarım saat kadar bir sürede makat sfinkter kasınıza egzersizler yaptırın. Günlük ve uzun bir süre bu egzersizi yaparak, kasların ve dokuların güçlenip yumuşamasını sağlarsınız.
- Her tuvaletten sonra ılık suya oturma banyosu yapınız. Ağrılarınızı hafifletecektir.
- Hemoroidi önlemek ve tekrarlanmasını istemiyorsanız, yapmanız gereken en önemli iş, beslenmenizi dengeli ve düzenli yapmaktır. Her gün sebze, meyve, baklagiller ve kepekli tahıllar gibi lifli gıdalar tüketmeye önem gösteriniz. Çünkü lifli gıdalar sindirim hazmını kolaylaştırır ve dışkının yumuşak olmasını sağlar.
- Düzenli ve çok miktarda sıvı tüketiniz. Günde en az 2.5 litre su içmeye bakınız. Eğer idrarınız açık sarı ve yeterince berrak değilse o gün yeteri kadar su içmediğinizi gösterir.
- Kafeinli içeceklerden uzak durunuz.
